Κωνσταντινούπολη - Ρώμη: «Μέγας Κωνσταντίνος»

Θεσσαλονίκη - Μυστράς: «Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος»

Κωνσταντινούπολη - Κρήτη: «Νικηφόρος Φωκάς»

diadromi map

Aναζήτηση Διαδρομών

anan

Ο ναός της Παναγίας της Πρωτόθρονης
Convert HTML to PDF

Ο επισκοπικός ναός της Παναγίας της Πρωτόθρονης βρίσκεται στο Χωριό Χαλκί της περιοχής Τραγαία, στην ενδοχώρα της Νάξου. Η εκκλησιά, αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου ,  αρχικά πρέπει να ήταν παλαιοχριστιανική βασιλική , από την οποία σώζονται σήμερα το σύνθρονο και ο επισκοπικός θρόνος στην κόγχη της ημικυκλικής αψίδας του ιερού. Το κτίριο μετατράπηκε κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο στον τύπο του μεταβατικού σταυροειδούς τρουλαίου ναού, ενώ στη συνέχεια προστέθηκε τρουλαίος νάρθηκας ο οποίος πλαισιώνεται σήμερα προς βορρά από το παρεκκλήσι του Αγίου Ακίνδυνου και προς νότο από ορθογώνιο χώρο που καλύπτεται με καμάρα.

Σύμφωνα με επιγραφή από επιστύλιο πιθανώς τέμπλου , έχουμε μια ανακαίνιση του ναού το έτος 1052 όπου μνημονεύονται ο επίσκοπος Λέων, ο Νικήτας Πρωτοσπαθάριος και Τουμάρχης Ναξίας και ο κόμης Στέφανος ο Καμηλάρης, ενώ μεταγενέστερες επισκευές και μετατροπές αναφέρονται σε επιγραφές του 16ου και 17ου αιώνα. Ο ναός διακοσμείται εσωτερικά από πέντε αλλεπάλληλα στρώματα (παλαιοχριστιανικών χρόνων, 9ου (ανεικονικές ), 10ου, 11ου, 13ου αι.) που κάποιες αποτοιχίστηκαν και στη συνέχεια, αφού αφαιρέθηκε το παλαιότερο στρώμα, επανατοποθετήθηκαν με αποτέλεσμα να είναι σήμερα ορατές τοιχογραφίες διαφόρων περιόδων.

Το πρώτο στρώμα τοιχογραφιών χρονολογείται στον 7ο αιώνα.  Απόστολοι κοσμούν το κάτω μέρος της αψίδας του ιερού, ενώ ο άγιος Ισίδωρος  σαν εικόνα κοσμεί την παρειά του παραθύρου της.

Το δεύτερο στρώμα που κάλυψε στη συνέχεια τους αποστόλους της αψίδας είχε ανεικονικό διάκοσμο με σταυρούς σε τοξοστοιχίες και χρονολογείται στον 9ο αιώνα στα χρόνια της Εικονομαχίας .

Στον τρούλο αποκαλύφθηκαν δύο επάλληλα στρώματα που χρονολογήθηκαν το 1052 και μετά το 1056 αντίστοιχα, καθώς συνδέθηκαν με την επιγραφή στο επιστύλιο και με γραπτή επιγραφή στο βδ παρεκκλήσιο που μνημονεύει την κοίμηση της δούλης του Θεού Άννας το 1056. Θεωρείται όμως επίσης πιθανό ότι το πρώτο, αποτοιχισμένο, στρώμα του τρούλου μαζί με άλλες τοιχογραφίες στην νότια κεραία χρονολογείται λίγο νωρίτερα στον 10ο-11ο αιώνα, ενώ το δεύτερο στρώμα που εντάσσει στο ανατολικό του μέρος και τους αγίους Γεώργιο, Νικόλαο, Δημήτριο και Θεόδωρο, το 1052.

Στον οψιμότερο 11ο αιώνα, ή στον 12ο-13ο αιώνα σύμφωνα με μία άλλη άποψη, ανήκει ο Ευαγγελισμός στον νότιο τοίχο του Ιερού. Στα τέλη του 13ου αιώνα το κάτω μέρος της αψίδας του Ιερού ζωγραφίστηκε εκ νέου με συλλειτουργούντες ιεράρχες, από τους οποίους σώζεται αποτοιχισμένη μόνο μία μορφή, ενώ σε μεταγενέστερη εποχή τοιχογραφήθηκε η παράσταση της Δέησης στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας .


Βιβλιογραφία (4)


Σχόλια (0)

Νέο Σχόλιο