Η βυζαντινή συλλογή (Αρχοντικό Νικολαΐδη)

Το Αρχοντικό Νικολαΐδη στη Χώρα της Πάτμου, διώροφη κατοικία που οικοδομήθηκε μεταξύ 17^ου και 18^ου αιώνα, ανήκει στα ενδεικτικά δείγματα αρχιτεκτονικής της εύπορης και ακμάζουσας αστικής τάξης του νησιού. Το κτήριο συνοψίζει τα βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία των αρχοντικών της εποχής, με δεξαμενές ομβρίων, αποθηκευτικούς και παρασκευαστικούς χώρους στο ισόγειο, χώρους υποδοχής και κυρίας χρήσης στον όροφο, ημιυπαίθριες αυλές στον περιβάλλοντα χώρο και μεγάλες βεράντες. Μοναδικά στοιχεία του είναι το μονόχωρο παρεκκλήσιο, αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο, που έχει ενσωματωθεί στην κάτοψη του κτηρίου, και ο ιδιαίτερα πλούσια διακοσμημένος "αμπάταρος", μια ξύλινη κατασκευή στον άνω όροφο που λειτουργούσε διαχωριστικά και διέθετε αποθηκευτικό χώρο. Μετά από εκτεταμένες αναστηλωτικές εργασίες, το Αρχοντικό Νικολαΐδη αποκαταστάθηκε από τις φθορές του σεισμού του 1956 και διαμορφώθηκε σε εκθεσιακό χώρο.

Η έκθεση που φιλοξενείται στους χώρους του αρχοντικού Νικολαΐδη περιλαμβάνει μια μικρή συλλογή με αρχαιολογικά ευρήματα προερχόμενα από το νησί της Πάτμου, σειρά σχεδίων του οικισμού και αποτυπώσεων αρχοντικών του αρχιτέκτονα Χ. Ιακωβίδη, καθώς και μια σειρά εγγράφων που σχετίζονται με τον ιδιοκτήτη του αρχοντικού. Εκτίθενται επίσης αντικείμενα που ανήκουν στην οικοσκευή του αρχοντικού, μεταξύ αυτών και ο συντηρημένος "αμπάταρος". Στο παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου η ολοκλήρωση των εργασιών συντήρησης παρέδωσε στους επισκέπτες το τέμπλο με αποκατεστημένες τις δεσποτικές εικόνες και τα βημόθυρα.

1. Ενημερωτικό φυλλάδιο Αρχοντικού Νικολαΐδη στην Πάτμο, 2005

2. Χατζηδάκης Μ., Εικόνες της Πάτμου, Αθήνα, 1995

3. Αρχαιολογικά Μουσεία και Συλλογές στην Ελλάδα, Αθήνα, 2008