Κωνσταντινούπολη - Ρώμη: «Μέγας Κωνσταντίνος»

Θεσσαλονίκη - Μυστράς: «Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος»

Κωνσταντινούπολη - Κρήτη: «Νικηφόρος Φωκάς»

diadromi map

Aναζήτηση Διαδρομών

anan

Το μοναστηριακό συγκρότημα της Νέας Μονής
Convert HTML to PDF


Στη θέση ενός μικρού ναού που έχτισαν τρεις Χιώτες μοναχοί, ο Ιωάννης, ο Νικήτας και ο Ιωσήφ, προκειμένου να στεγάσουν τη θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου, ιδρύθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα το μεγαλοπρεπές μοναστηριακό συγκρότημα της Νέας Μονής στη Χίο. Η ανέγερση της Νέας Μονής συνδέεται κατά την παράδοση με την προφητεία των τριών μοναχών για την ανάρρηση στον αυτοκρατορικό θρόνο του Κωνσταντίνου Θ’ του Μονομάχου (1042-1055). Ο Κωνσταντίνος μετά τη στέψη του, ανταμείβοντας την επαλήθευση της προφητείας, ικανοποίησε το αίτημα των μοναχών να κτιστεί νέος ναός χάριν της Παναγίας. Με δαψιλή αυτοκρατορική δαπάνη οικοδομήθηκε και διακοσμήθηκε το καθολικό , το οποίο εγκαινιάστηκε το 1045, ενώ στη συνέχεια η Μονή ευεργετήθηκε με πολλά προνόμια και δωρεές, τόσο από τον Κωνσταντίνο Μονομάχο, όσο και από τους επόμενους αυτοκράτορες. Έχοντας ως πρότυπο τον μικρό ναό των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη, το καθολικό της Νέας Μονής αρχιτεκτονικά ανήκει στον απλό –λεγόμενο και νησιωτικό- οκταγωνικό τύπο με νάρθηκα και εξωνάρθηκα .  Αποτελεί το παλαιότερο και πληρέστερο δείγμα του τύπου και εμφανίζει έντονα στοιχεία επίδρασης της αρχιτεκτονικής της πρωτεύουσας.

Το χαρακτηριστικό του τύπου είναι ότι η οκταγωνική μορφή της εκκλησίας δεν διαγράφεται στην περίμετρο του κτίσματος αλλά προκύπτει από τον τρόπο με τον οποίο ο τετράγωνος χαμηλά χώρος του κυρίως ναού μετατρέπεται ψηλότερα σε οκτάπλευρο μέσω τεσσάρων στενών ημιχωνίων στις γωνίες. Στο επίπεδο αυτό διαμορφώνεται ένα οκτάγωνο με εναλλαγή κογχών και ημιχωνίων, πάνω στο οποίο στηρίζεται ο δωδεκάπλευρος τρούλος, ο οποίος πατά στους εξωτερικούς τοίχους χωρίς τη μεσολάβηση εσωτερικών στηριγμάτων, προσφέροντας ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Ανάλογος της αρχιτεκτονικής προσωπικότητας του μνημείου είναι ο εσωτερικός διάκοσμος του ναού. Η πολυτελής ορθομαρμάρωση σε συνδυασμό με τις λαμπρές ψηφιδωτές συνθέσεις μαρτυρούν την οικονομική ακμή και ευμάρεια, καθώς και την αυτοκρατορική μέριμνα για την ενίσχυση μονών και εκκλησιαστικών ιδρυμάτων την εποχή αυτή. Τα ψηφιδωτά της Νέας Μονής, έργα υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας που απηχούν τις τάσεις της πρωτεύουσας, αφίστανται της πνευματικότητας και της αφαίρεσης του διακόσμου της Μονής Δαφνίου και του Οσίου Λουκά. Η ευχέρεια στη χρήση του χρώματος, ο χρυσός κάμπος και η διάρθρωση των πολυπρόσωπων συνθέσεων επιτυγχάνει την εκφραστικότητα του αποτελέσματος και τη βαθιά πνευματικότητα των μορφών. Ως χαρακτηριστικό δείγμα μοναστηριακού συγκροτήματος των βυζαντινών χρόνων, η Νέα Μονή προστατευόταν από υψηλό περίβολο, ο οποίος περιέκλειε –πέραν του καθολικού- την Τράπεζα, δεξαμενή και πτέρυγες κελιών. Σημαντικές φθορές υπέστη το συγκρότημα το 1822, όταν πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε από τους Οθωμανούς, και το 1881, λόγω ισχυρού σεισμού. Το 1990 η Νέα Μονή Χίου -μαζί με τη Μονή Δαφνίου και τον Όσιο Λουκά- περιελήφθη στο Διεθνή Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO ως μοναδικό καλλιτεχνικό επίτευγμα και ως εξαίρετο δείγμα αρχιτεκτονικού συνόλου.


Βιβλιογραφία (7)


Σχόλια (0)

Νέο Σχόλιο